آسیب شناسی کاهش سن گرایش به بزهکاری بین زندانیان با ارائه راهکارهای …
الف) پیشگیری رشدمدار؛ این نوع از پیشگیری علاوه‌بر توجه به شخص منحرف یا بزهکار، ممکن است که والدین، دوستان، همکلاسی‌ها و … مشمول نوعی مداخلات روانی-اجتماعی واقع شوند که هدفشان پیشگیری از مزمن شدن جرم در آینده است.
اقدامات زیر جزئی از اقدامات روانی-اجتماعی مربوط به پیشگیری رشدمدار محسوب می‌شوند:
۱- گسترش مسؤلیت‌های فردی؛
۲- بهبود رفتارهای اجتماعی؛
۳- تقویت احساس وابستگی به مراکز جامعه‌پذیری نظیر: خانواده، مدرسه، محله و محیط کار؛
۴- انسجام گروهی؛
۵- تقویت مسؤلیت‌های پرورشی والدین؛
۶- تشویق فعالیت‌های سازنده و آموزنده در اوقات فراغت کودکان و نوجوانان.
ب) پیشگیری موضعی؛ این نوع پیشگیری با تغییر وضعیت‌های ماقبل ارتکاب جرم، مثلا از طریق دور کردن مجرم احتمالی از بزه‌دیده یا از محیط جرم‌زا، یا حمایت از بزه‌دیده احتمالی، یا دشوارکردن ارتکاب جرم، یا بالا بردن خطر شناسایی مجرم، بالاخره با کاهش سود و لذت مورد انتظار وی، مسأله امکان ارتکاب جرم را منتفی می‌نمایند. این نوع پیشگیری شامل مسئول کردن کل جامعه در قبال خطر ارتکاب جرم می‌باشد. به‌گونه‌ای که هدف‌ها و افراد مورد حفاظت، خودشان نیز در مراقبت از خود و اموال خود مشارکت و معاضدت نمایند. طرق مشارکت این‌گونه افراد به قرار زیر است:
۱- رعایت احتیاط برای خود و دیگران؛
۲- عدم تحریک و وسوسه دیگران؛
۳- اعلام جرایم ارتکابی یا جرایم احتمالی به مقامات صالح؛
۴- مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم در بازپروری محکومان؛
۵- تقویت ارتباط و همنشینی اعضای محله یا همسایگان با یکدیگر؛
۶- تشویق به همکاری اعضای محله‌ها از طریق ایجاد واحدهای اطلاع‌رسانی.( صلاحی۱۳۸۹،۲۱۹).
۲-۲۸ )اسلام و پیشگیری از وقوع جرم
یکی از مسائل مورد بحث اسلامی که جزء فروعات دین هم به شمار می‌رود امر به معروف و نهی از منکر است؛ اسلام با این تأسیس که در آیه ۷۰ سوره‌ی توبه به آن اشاره کرده گامی مهم در پیشگیری از وقوع جرم بر می‌دارد، همچنین سیاست‌های کیفری در شریعت اسلام به دو منظور دنبال می‌شود:
۱- پیشگیری از ارتکاب گناه از طریق هدایت افراد و ترساندن از روز جزا، تزکیه‌ی نفس، امر به معروف و… ؛
۲- اعمال کیفر در جهت اجرای عدالت؛ نفی حالت خطرناک، دفع اشخاص فاسد و…
باید توجه داشت که در شریعت اسلام، اولاً دایره‌ی شمول گناه مستلزم کیفری وسیع‌تر از جرایمِ قوانین است، لذا سیاست کیفری در این مورد همراه و توأم با پیشگیری است؛ ثانیاً کیفرهای دنیوی و اخروی در حقوق جزای اسلامی نسبت به مجازات‌های سایر ملل از قطعیت و حقیقت بیشتری برخوردار است و ثالثاً وجود دو کیفر دنیوی و اخروی واجد جنبهی پیشگیری برای مسلمان معتقد است.( شامبیاتی۱۳۷۱،۳۷۰).
-مجازات‌ها و پیشگیری از جرم
یکی از اهداف مجازات‌ها جلوگیری از ارتکاب جرم از طریق ارعاب می‌باشد، همانگونه که بنتام استدلال می‌کرد، چنانچه رنج تحمل مجازات از لذت تحصیل احتمالی منافع جرم بیشتر باشد مجرمین بالقوه از ارتکاب جرم خودداری خواهند کرد. به همین خاطر نظام مجازات‌های ثابت در قوانین وجود دارد.
جنبهی ارعابی مجازات‌ها از دو طریق باعث جلوگیری از جرم می‌شود.
- ارعاب و جلوگیری عمومی‌جرم؛
مجازات‌ها با ایجاد ترس در توده‌ی مردم مانع می‌شوند تا دیگران همان جرم را در آینده مرتکب شوند.البته تأثیر مجازات‌ها از نظر جلوگیری جرم بیش از آنکه مربوط به ترس از صدمه‌ی احتمالی ناشی از مجازات (مثل چند سال زندان) باشد، به واکنش اعضای جامعه نسبت به مشروعیت مجازات و وضع اجتماعی مجرم بستگی دارد، اگر جامعه جرمی را بد بداند و نسبت به آن واکنش نشان دهد، جنبهی بازدارندگی جرم خیلی بیشتر از وقتی است که قانون، فعلی را جرم بداند ولی جامعه آن را ناپسند نداند؛ مثلاً در مورد فرار از مالیات اگرچه قانون آن را جرم شناخته، این فعل قبح زیادی در جامعه ندارد. به‌طور کلی میزان نفوذ و موفقیت نظام جزائی از نظر جلوگیری از ارتکاب جرم در آینده بستگی کامل و قطعی با میزان هماهنگی هنجار‌ها و مجازت‌های جزایی با ارزش‌های فرهنگی جامعه دارد.( صانعی ۱۳۷۶، ۱۶۰).
۲ -ارعاب و جلوگیری خصوصی از جرم
مجازات‌ها باعث می‌شوند مرتکب جرم به علت تحمل سختی و مشقت مجازات در آینده از ارتکاب جرم خودداری کند. البته در برخی موارد مجازات به جای آنکه تأثیر بازدارنده داشته باشد، خود عامل بزهکاری می‌شود؛ صانع(صانعی،۱۳۷۶،۱۶۴ ) مثل سارق ناشی که با افتادن به زندان به سارق حرفه‌ای تبدیل می‌شود.
۳-اقدامات تأمینی ونقش بازدارندگی ازوقوع جرم تنها هدف اقدامات تأمینی پیشگیری ازوقوع جرم است. دلیل توسل به اقدامات تأمینی این است که گاهی واکنش عادی در مقابل جرم (مجازات‌ها) قادر به تأمین هدف پیشگیری از جرم مخصوصاً در مورد افراد غیر‌مسئول و نیمه‌مسئول نمی‌باشد.
اقدام تأمینی، بر مبنای حالت خطرناکی که فرد نشان می‌دهد استوار است؛ یعنی احتمال فراوانی وجود دارد که فرد مرتکب جرم شود، پس باید طوری عمل کرد که جرایم احتمالی واقع نشوند. (استفانی ۱۳۷۷،۶۱۰)
البته به نظر می‌رسد همانطور که عده ای از حقوقدانان اشاره کرده‌اند اقدامات تأمینی بر خلاف مجازات‌ها جنبهی ارعابی نداشته باشد و هدفِ جلوگیری از طریق تربیت و… تحقق پیدا کند نه از راه ارعاب.( صانعی ۱۳۷۶،۱۸۹)
اقدامات تأمینی
| دانلود کامل پایان نامه در سایت pifo.ir موجود است. |
به دو طریق از تکرار جرم جلوگیری می‌کنند:
- پیشگیری به وسیله‌ی درمان و بازسازگاری بزهکار
البته بازسازگاری جزء اهداف مجازات‌ها نیز به شمار می‌رود و تفاوت آن دو فقط در نحوه‌ی به‌کارگیری آنهاست، در مجازات علاوه بر بازسازی بزهکاران از هدف‌های دیگر یعنی تاوان‌خواهی و ارعاب آنان غفلت نمی‌شود؛ حال آنکه در اجرای اقدامات تأمینی به‌شرط کفایت پیشگیری، فقط بازسازگاری مدنظر است، برای نمونه تدابیر تربیتی درباره‌ی اطفال بزهکار، ترک اعتیاد معتادان به مواد مخدر و الکل، اقدامات تأمینی بازسازگار‌کننده محسوب می‌شود.( اردبیلی ۱۳۸۸، ۲:۱۳۵).
- بی‌اثر‌ساختن و مراقبت از فرد