«لوک جرام»، از معروف ترین هنرمندان هنر چیدمان (Installation art) بوده و کاراش بازتابای زیادی در جهان داشته و نظرات بسیاری رو به خود جلب کرده.
ایشون تلاش می کنه با ساخت اشیایی از جنس های جورواجور مانند کریستال یا چوب، آدم رو با رقابت هایی که در زندگی با اون روبروست، آشنا کنه و خلاقیت هنری خود رو در خدمت آگاهی و شناخت آدم از طبیعت قرار داده. اشکالی که این هنرمند انگلیسی تو یه دهه گذشته در خیابون ها و موزه های مطرح جهان به نمایش گذاشته، صدها میلیون نفر از ساکنان کره زمین رو با واقعیتای علمی و چالشای امروز بشر آشنا کرده.
یکی از کارای خلاقانه جرام، پروژه ماه (Moon project) اسمشه که امروز نگاهی داریم به آثار اون در این میدون.
لوک جرام کیست؟
لوک جرام، هنرمند انگلیسی متولد شهر بریستول انگلیسه که در عرض ۱۹ سال گذشته، کارای هنری ایشون در میدون چیدمان، با استقبال جهانی همراه شده.
ایشون مجسمه ها و چیدمانای بزرگ که سازه های بزرگی هستن رو طراحی و نصب می کنه.
این هنرمند چیدمان ساز، خیالات و درک خود از هستی رو به شکل وسایل در برابر دید مخاطبان قرار میده.
بخاطر این، علم میان رشته ای، یعنی از فیزیک تا شیمی و بیولوژی و ژن و طراحی و معماری و سینما و حتی کشاورزی، در افزایش دید و معرفت هنرمندان چیدمان نقش اساسی داره.
چون که هنر چیدمان، تا حدودی الهام از طبیعته. بخاطر این، لوک جرام جوون، از جنگ لهای لاپلند تا صحرای سینا رو سفر کرده تا بخشی از واقعیت های جهان هستی رو از نزدیک حس کنه.
حس واقعیت ها، از جنگل و بیابان و قطب و داهات و دریا، دلیل می شه تا ایده های ناب تو ذهن هنرمند بوجود اومده و بتونه با خلاقیت هنری خود، اونا رو از فکر به جسم مبدل کرده و در برابر نمایش عمومی بذاره.
جهانگردیای این هنرمند انگلیسی از اروپا تا آفریقا و آسیا دلیل شده تا آثاری که ایشون خلق می کنه، نتیجه های عمیق و خیلی عجیبی باشه که تشویق بر انگیز و پر مخاطبه.
کتاب باحال هنر تو ذهن که به وسیله انتشارات Watershed تازگیا منتشر شد، گوشه هایی از سفرهای لوک جرام به نقاط جور واجور دنیا واسه دریافت ایده و ایده یابیای فرصت آفرین و جذاب رو روایت می کنه.
لوک در سال ۱۹۹۷ میلادی از مدرسه هنر Cardiff علم آموخته شد و ۴ سال بعد، بورسیه هنری معتبر NESTA رو گرفت. پروژه معروف ارکستر آسمونی (Sky Orchestra) که درخشش جهانی پیدا کرد، محصول پروژه خلاقانه لوک در مدت فعالیت سه ساله در این بورسیه هنری بود.
حرام، بخاطر پروژه پیانو (Play Me, I’m Yours) به معروفیت جهانی رسید. اون ۱۳۰۰ پیانو واقعی رو در ۴۶ شهر جهان در مکان های عمومی قرار داره و از مردم خواست تا هر جور که دوست دارن، پشت کیبوردهای پیانو قرار گرفته و مشغول نواختن شن. از نیویورک تا بارسلون، این پیانوها در خیابونا نصب شد و منتهی به پیانو زدن صدها هزار شهروند جهان در مکانای عمومی شد.
تجرب های که خیلیا حتی تصور انجامش رو در خونه هم نداشتن.
جرام، جشنوراهای هنری زیادی رو از نتیجه های خلاقانه و تاثیرگذارش در میدون چیدمان، در برابر نمایش قرار داده که از جمله میشه به جشنواره سیدنی، جشنواره لندن ۲۰۱۰، گالری هلر نیویورک، سن خوزه ۲۰۱۰، لیووپول ۲۰۰۹ اشاره کرد.
جدیدترین آثار لوک جرام رو میشه در درگاه اختصاصی اون در این نشانی دید. جرام حالا در بریستول با همسرش shelina و دو فرزندش زندگی می کنه.
لوک جرام در ماه های آینده میلادی، برنامه شلوغی داره که از اون جمله میشه به پروژه موزه ماه در جشنواره برایتون انگلیس، پروژه Treasured City در مرکز هنرهای چشمی انگلیس و باغ هریسون در این کشور اشاره کرد که در آینده به اونها می پردازیم.
گر چه ایشون در سنین خردسالی با مشکل کور رنگی مواجه شد، اما تلاش کرد تا در نشون دادن تصویر واقعی از دنیای دور و بر به آدم ها، صلح و دوستی و همزیستی صلح آمیز رو گسترش کنه.
یکی از پروژه های لوک جرام، پروژه ماهه که درخشش جهانی پیدا کرد و از چیدمان های مطرح یه دهه گذشته هستش.
داستان پروژه ماه: وقتی کره ماه به زمین اومد
معنی کره ماه، از سال ۲۰۰۱ میلادی تو ذهن این هنرمند خلاق انگلیسی شکل گرفت و اون این موضوع به ذهنش رسید که چیجوری کره ماه، کره ایی که با چشمون غیر مسلح از نقاط جور واجور کره زمین به وسیله آدما میشه دید رو روی کره زمین، قابل لمس کنه.
تصاویر ۵.۵ گیگابایتی از کره ماه که به وسیله مرکز ستاره شناسی NASA در سال ۲۰۱۰ میلادی گرفته شده بود، واسه طراحی و ساخت عناصر چیدمان لوک استفاده شد.
ایشون در درگاه اختصاصی، درباره این پروژه توضیح داد. پروژه ماه لوک جرام، در موزه ها و نگارخانه های جور واجور دنیا به نمایش در اومده و بعضی از آثار هم در فضای عمومی در برابر دید علاقمندان به هنر چیدمان قرار گرفت که بلژیک، فرانسه، انگلیس و آمریکا از اون جمله هستن.
نگاه کردن به سطح کره ماه از زمین، همیشه واسه بشر با سوالات زیادی تا قرن بیستم همراه بود تا به رازهای خلقت در کره ماه، نزدیک ترین قمر منظومه شمسی به کره زمین پی ببرن. پروژه ماه لوک جرام به صورت یه تور بین المللی در قاره اروپا اجرا می شه تا ساکنان این قاره، با این کره نزدیک به کره زمین بیشتر آشنا شن.
اونم با جادوی هنر چیدمان و با خلاقیت لوک جرام. کره ماه، همون کره جنجالی بود که در دهه شصت میلادی، ناسا مدعی شد که فضانوردانش تونستن به عنوان اولین آدم، پا روی این کره گذاشته و آرزوی دیرینه سفر آدم به کره ماه رو رنگ واقعیت بخشن. ادعایی که بعدا در کتابا و مقالاتی، مورد سوال قرار گرفت.
لوک تونست براساس تصاویری که ناسا در اختیارش قرار داد، ماکت بزرگی از کره ماه رو طراحی کنه.
ماکتی که قطرش هفت متر بود و روزلوشن ۱۲۰ دی پی آی دلیل می شد تا بیننده، درک خوبی از نقاط ریز و بزرگ کره ماه که از زمین قایل مشاهده س، داشته باشه.
ماکتی که لوک طراحی کرده بود، هر پونزده سانتی مترش، برابر پنج کیلومتر در سطح کره ماه بود. ماکتی از هلیوم و هوا که در نقاط جور واجور دنیا به نمایش در میاد.
نمایش این کره ماه هفت متری فانتزی در خیابون های جور واجور جهان دلیل شد تا مردم، باورها و تصوراتی که درباره کره ماه داشتن رو حالا با کره ماه بزرگ جرام، مقایسه کرده و اونو در کره زمین، خیلی راحت لمس و ببینن.
نزدیک شدن مردم به ماه و تشکیل رابطه جدید بین مردم عصر مدرن با این جرم آسمونی جذاب، هدف اصلی پروژه موزه ماه لوک جرام عنوان شده.
در کشورای جور واجور کره زمین، ماه به روش های جور واجور دیده نمی شه.
اما نوع برداشت مردم از این جرم آسمونی، فرق داره.
نزدیکی کره ماه به زمین، به خصوص در جاهایی که آلودگی کم تری داره دلیل می شه تا اون بخش از کره ماه که نیمه پنهانشه رو مشاهده کرده و فرورفتگیا جور واجور اونو از پنجره اتاق یا بر بام خونه تماشاگر باشیم. حالا که تصویر هابل و ماهواره های فضایی، تصاویر مختلفی از کره ماه رو به زمین مخابره کردن و تحلیلای علمی محققان عصر نجوم و فضا رو تماشاگر هستیم، فهم ماه واسه ما راحت تر شده.
یکی از مکان هایی که پروژه ماه لوک جرام در اونجا به اجرا در اومد، جشن بالونی به نام Fiestaه که هر ساله در شهر بریستول انگلیس برپا می شه.
شهری که زادگاه لوک بوده و اون تونست به کمک همکارانش، ماکت ماه رو در این جشنواره به نمایش بزاره.
مردم زیر این ماکت بزرگ می نشستن و با هدفون، موسیقی الهام گرفته از کره ماه رو که به وسیله آهنگسازی معروف ساخته شده بود رو گوش می کردن.
علاوه بر این جشنواره، جشنواره Lkes Alive که در شهر کندال انگلیس برگزار شد، اگوست ۲۰۱۶ میلادی رو به روزی فراموش نشدنی واسه اهالی این شهر تبدیل کرد.
لیکز لایو در واقع جشنواره هنریه که هر ساله برگزار می شه و در اون، مردم و مسئولان به دنبال کشف و نمایش چیزای عجیب و جدید هستن.
ماکت بزرگ و نورانی کره ماه لوک جرام در کلیسای سنت توماس نصب شد و در کلیسا، موسیقیای مختلفی با تم عرفانی واسه ایجاد رابطه مخاطبان با این جرم فانتری پخش شد.
اجرای موسیقی، شعر خوانی و برگزاری کنفرانسای علمی و کارگاه های بحث و رد و بدل کردن نظر درباره کره ماه، از جمله رویدادهاییه که در این محفل هنری و علمی برگزار شد.
ارکستر کامراتای منچستر با حضور یکی از شاعران محلی این شهر، برنامه های موسیقی مختلفی با حضور ماکت لوک برگزار کردن که ستاره شناسا انجمن ستاره شناسی کندال هم در حاشیه مراسم به سخنرانی پرداختن.
یکی از آثار ویلیام وردزورس، حضور ماه کامله که از طبیعت، الهام بسیار گرفت و بخاطر این، اونو شعر طبیعت می دونن. ایشون درباره کره ماه، اشعاری سروده بود و بخاطر این، بخشی از شعر اون در این مراسم خونده شد.
فرانسه، مقصد گردشگری شماره یه اروپا، یکی از مکان هایی بود که پروژه موزه ماه لوک جرام در اون به نمایش در اومد. اوایل سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، شهر مارسی فرانسه که از مقصدهای گردشگری شلوغ این کشور هستش، میزبان ماکت هفت متری لوک جرام شد.
در منطقه ای به نام لوکس دو پابلیک که اونو با مرکز ملی آفرینشای هنری شهر می شناسن، پروژه موزه ماه به نمایش در اومد اما با اجرایی خاص. هیجده هنرمند از یازده کشور اروپایی، در برگزاری این مراسم با جرام همکاری کردن.
واسه فرانسویا، کره ماه، در آثار هنر هفتم اونا، جرمی شناخته شده.
اوایل قرن بیستم میلادی بود که فیلمی صامت از جرج یس با اقتباس از داستانای علمی تخیلی ژول ورن به نمایش در اومد و اتفاقا در فهرست فیلم های شناخته شده قرن بیستم هستش.
گروهی فضانورد که به کره ماه سفر می کنه و از راه یه کپسول فضایی، به گردش در این کره اسرار آمیز پرداخته و از قضا، به وسیله ساکنان کره ماه تعقیب می شن.
پس، ماه در کشور فرانسه و میان فرانسویا و حتی در ادبیات داستانی این کشور، جایگاه خاصی داشته به و همین خاطر، مقصد گردشگری ماکت بزرگ جرام در سرزمین لوور و ایفل شد.
یکی از مکانای جالبی که پروژه موزه ماه لوک جرام در اونجا به نمایش عمومی در اومد، یکی از استخرهای اروپا بود. این پروژه به نام عصری با کره ماه نام گذاری شده بود و یکی از عاشقونه ترین اجراها و نمایشای لوک جرام در سالای گذشته هستش.
در این پروژه ماکت ماه هفت متری جرام، حدود ۲ متر بالاتر از سطح آب استخر آویزون شده و نورهایی از سطح کره ماه جرام و استخر، در فضا پخش می شد.
آب استخر، با نور ماه مشخص و روشن و خاموش می شد که تصویر اونو در بالا مشاهده می کنین. این فضای باحال، وقتی با موسیقی ترکیب بندی شده از قطعاتی الهام بخش از ماه همراه می شه، یه شنای رویایی رو واسه شناگران به ارمغان می آورد. ، شناگران می تونستن بخشای جنوبی کره ماه که از سطح زمین نمیشه دید رو در شنای خود، ببینن.
دیدن نادیدنیای ماه درهنگام شنا، یکی از موقعیت های نوستالژیکه که جرام میخواس اونو واسه بعضی از شهروندان فرانسوی به نمایش در آورد.
جشنواره هنری Oortreders در بلژیک، مقصد ماه اکتبر پروژه موزه ماه لوک جرام در اروپا بود. اورتریدز، واژهای الهام گرفته از ادبیات آفریقاست و به معنی متجاوزه. اما در زبون آلمانی به نام هدفونه. این جشنواره در مناطق خالی از ساکنان برگزار می شه و یکی از مراسم عجیب در این کشور کوچیک اروپایی هستش.
شهر داملهوف بلژیک، یکی از مقصدهاییه که هنرمندان میان رشته ای با تخصصای جور واجور، دور هم جمع می شن تا برنامه ای واحد رو در موضوعی مشخص برگزار کنن. امسال، موضوع صدا، عنوان جشنواره اورتردرز بود. این بحث به شرکت کنندگان در مراسم کمک می کرد تا در مورد صدا و بالاتر رفتن اون از محدودیت هاش، اطلاعات بیشتری به دست بیارن.
در آخر هم شاید بد نباشه در مورد هنر چیدمان بیشتر بدونیم.
داستان چیدمان: هنری نوظهور
هنر چیدمان یا اصطلاحا هنر اینستالیشن، به کار گیری عناصر جور واجور واسه بیان تجربه هنرمند از فضا هستش.
از راه هنر چیدمان، هنرمند تلاش داره تا نظر و تصور و درک خود رو از واقعیت های جهان هستی، در اختیار مخاطبش بذاره. بدون اینکه عکسی در کار باشه یا نقشی کشیده شه.
از جمله خصوصیات هنر چیدمان، فعال سازی یه محیط یا یه معنی با برخوردهای هنری بود که دلیل می شه اثر و معنی مورد نظر، ارزش هنری پیدا کنه.
هر چیزی می تونه در هنر چیدمان، مورد استفاده هنرمند خلاق قرار بگیره.
مثل مواد و وسایل زندگی روزمره و حتی اون چیزی که در طبیعت میبینیم. هنر چیدمان، حتما در نگارخانه های هنری در برابر دید بازدید کنندگان قرار نمی گیره، بلکه ممکنه در فضای عمومی هم به اجرا در بیاد. بعضی از چیدمان ها، واسه فضای خاصی طراحی می شه و بعضی هم، واسه فضاهای عمومی.
مانند هر هنر دیگری، خیالات سیاسی و اجتماعی و استعداد هنرمند در خلق آثار و نتیجه های هنری، در میدون چیدمان سازی تاثیر گذاره. یکی از توانایی های هنر چیدمان اون هستش که واسه فهم اون، نگاه هنری یا سواد رسان های خاصی لازم نیس.
گفته شده که این سبک هنری از دهه هفتاد قرن بیستم میلادی به طور جدی به نگارخانه های معتبر جهان از جمله نگارخانه واحد ۷ لندن وارد شد و از اون زمان، نتیجه های هنرمندان چیدمان ساز رو با آبجکت هایی در موزه ها و مراکز پر رفت و اومد کلانشهرهای غربی تماشاگر هستیم.
