بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 381

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

زنده به گور-کسی که در تیره روزی به سر می برد و زندگی اش فرقی با مردن ندارد

بازار سیاه-جایی که در آن اجناس غیر قانونی و گران می فروشند

خودکرده-کاری که بدون مشورت شده باشد

 

به یک پول سیاه نیارزیدن- به لعنت خدا نیارزیدن

از چیزی گلی چیدن-از چیزی بهره بردن
چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق
دمبل و دیمبو-صدای دایره و دمبک-صدای بزن و بکوب
دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه

 

بزن قدش-دعوت به دست دادن برای نشان دادن توافق و همدلی

دستشویی-توالت-مستراح

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

حرف انداختن-در سخن کسی دویدن

بازده-محصولی که انسان یا ماشین در مدتی معین تولید می کند

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن
داد و قال-داد و فریاد-قیل و قال

بالای چشمت ابروست- به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست

 

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

ازرق-چشم زاغ

دیگ بار گذاشتن-گذاشتن دیگ غذا بر اجاق
جوش زدن دل-نگران و مضطرب بودن-در دلهره به سر بردن
چشم زاغ-بی شرم
تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

آشغالی(سپور)

دهن کسی گرم بودن-خوش سخن و مجلس آرا بودن

 

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)
 

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته
دل ترکیدن-ترکیدن شکم بر اثر پر خواری

پاری ها-برخی-دسته ای از مردم
الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)
زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

چهره کردن-نگا. چهره شدن

روغن کرمانشاهی-روغنی که در کرمانشاه از شیر گاو و گوسفند به دست می آورند و به ترین روغن زرد است
جببه گرفتن در مقابل کسی-با کسی مخالفت کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

رنگی-دارای رنگ-آلوده بودن به رنگ

خورده برده-ملاخظه و پروا

آفتاب گرفتن-زیر آفتاب خوابیدن

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر
زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن
خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

زمانه بازی کردن-با زبان بازی و چاپلوسی رفتار کردن

جملگی-تمامن-سراسر

آسمان به ابرو پوشیدن-پنهان ساختن امر آشکار

 

جغور بغور-جگر و دل و قلوه ی گاو یا گوسفند که خرد کرده و با پیاز در روغن سرخ کنند

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

از پاشنه در کردن(پیاده راه درازی را طی کردن)

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

خراب شدن بر سر کسی-نزد کسی بار و بندیل گشادن و ماندن

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

آب نخوردن(درنگ نکردن)
جاده کشیدن-راه درست کردن

 
از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

از عزا در آوردن(به دوره‌ی عزاداری پایان دادن)

ازراه‌نرسیده-در همان لحظه‌ی رسیدن-به مجرد ورود

تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی
حجله خانه-اتاق شب زفاف

این تن را کفن کردی-این تن بمیرد

پَتَه-کاغذ مقوایی-مهره ی فلزی به جای پول-ژتون

داد و هوار-داد و فریاد
اخ و تف کردن(آب دهان بیرون افکندن)

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

 

اسرار مگو(حرف‌های ناگفتنی)

زیر چیزی زاییدن-از سنگینی کاری از پا درآمدن و کار را به پایان نرساندن

دندان-گاز

زیر و بالا گفتن-دشنام های زشت به کسی دادن
خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

 

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن

دو لبه-دارای لب کلفت

بستن خود به کسی-خود را به کسی منتسب کردن

این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)

تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود
چرت زدن-گرفتار غلبه ی خواب بودن
روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

 
خاله قزی-دختر خاله-خویشان و بستگان

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

از بیخ گوش کسی گذشتن(در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن)

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن

بار و بندیل-اسباب و بساطی که کسی با خود می برد

خیکی-آدم چاق و فربه

بلایی به روز کسی آوردن-به کسی آزار سخت رساندن

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است
پاپوش دوختن-سخت حیله گر بودن

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی
پخمه-بی عرضه-خجالتی-ترسو

چنار امام زاده صالح-متلک بد

به هم زدن-قطع رابطه کردن

خرجی-پول لازم برای گذران روز
ازراه‌نرسیده-در همان لحظه‌ی رسیدن-به مجرد ورود
دست داشتن در کاری-پنهانی شرکت داشتن در کاری
دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی
دست به سر و روی چیزی کشیدن-چیزی را تعمیر و تمیز کردن

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)

الانه-همین حالا-هم اکنون

زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

افت کردن-کاهش یافتن-کم شدن

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

چوب پنبه-چوبی سبک برای بستن سر بطری

چراغان شدن-جشن گرفتن

دل رحم-مهربان

بازداشتن-منع کردن-مانع شدن

بومی-محلی-اهل همان سرزمین
داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن
چشم شور-آن که چشم زخم زند

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

تحت الشعاع بودن-زیر نفوذ و تاثیر دیگری بودن

 
پس پسکی-حالت کسی که رو به عقب گام برمی دارد

ته کیسه دار-کسی که دارای مالی است و در برابر حوادث مادی دوام می آورد

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت
جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

 
خبردار-اصطلاح نظامی برای آماده کردن سربازان برای انجام فرمان

 
پساب-آبی که پیش از این در آن چیزی خیسانده یا جوشانده باشند
پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت
تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه

چوب در چیزی کردن-تحریک کردن

به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن

از صرافت چیزی افتادن-از انجام کاری منصرف شدن

زیرش زدن-زیر چیزی زدن
چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

تک پَر-نوعی حرکت در ورزش باستانی

چول کردن-شرمنده کردن
بی سیرت-بی آبرو

پایه دار-هر چیزی که پایه داشته باشد

اجاق کسی کور بودن(نازا بودن، بی فرزند بودن)

دل رحم-مهربان

 
زاق-چشم زاغ چشم

زنگ-زمان آموزش درس یا فاصله ی میان دو درس در مدرسه

ترکمون زدن یا کردن-دست به آب رساندن-ناشیانه کاری را انجام دادن-زاییدن
دست و پا پنبه ای-دست و پا چلفتی-بی عرضه-بی دست و پا
تپه تپه-چیزهایی که بی نظم کنار هم انباشته باشند

این در و آن در زدن(برای انجام کاری کوشش بسیار کردن)

پیش دستی کردن-سبقت گرفتن در انجام کار

آهو چشم(معشوق، شاهد)

ریم رام-رام رام-اسم صوت برای بیان آوای ساز و نوای موسیقی

 

بد قلق-بد عادت-بد ادا

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)
بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه

از سر دست(کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند)

حلوای تن تنانی-نوعی حلوا

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

خانه خانه-سوراخ سوراخ-شطرنجی

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

چار خیابان زدن موی سر-تراشیدن مو به شکل + که برای تنبیه دانش آموران انجام می گرفت
خرکاری-پرکاری-مفت کاری

آب بردار-دوپهلو-کنایه‌آمیز

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

 

چهار ابرو-دارای ابروهای کلفت و پر پشت

خانم-زن بدکاره-هرزه

پُز دادن-خودنمایی بی جا کردن-فیس آمدن

دست به سیاه و سفید نزدن-به هیچ گونه کاری نپرداختن-ابدن کاری نکردن

ابرو تنگ کردن-ناز و غمزه نمودن-افاده و بی‌اعتنایی کردن
خبر چین-سخن چین-جاسوس

 

ادا اصول-ادا اطوار
جامه شور-رختشوی

جلز و ولز-سوز و گداز

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن

چوبی رقصیدن-رقصیدن با دوستمال در دو دست

 

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن-اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن

خرج دادن-مهمانی دادن در جشن های دینی یا ایام سوگواری
چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو
از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)
آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

به حق چیزهای ندیده و نشنیده-پس از شنیدن حرفی یا دیدن چیزی تعجب آور می گویند

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

با هم خواندن-تطبیق کردن-هماهنگ بودن
دست فروشی-شغل دست فروش
بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن
رکاب دادن-راهی جایی شدن

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

 
چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

تق سرما شکستن- تک سرما شکستن

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران

زیر شلواری-زیر جامه

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان
بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

خر شدن-عقل خود را باختن-فریب خوردن

دنده چاق کردن-سرعت گرفتن به هنگام رانندگی

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند

 

به جهنم-به درک-خوب شد که چنین شد-خوب است که چنین بد است

خر تب کرده-به تمسخر به کسی می گویند که در هوای گرم لباس بسیار کلفت بپوشد

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

حجله خانه-اتاق شب زفاف
 

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی
پرت کردن-چیزی را با شدت دور انداختن

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو
 

 

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

دلخوری-گله-شکایت-اوقات تلخی

پشت اندر پشت-نسل اندر نسل

راه بردن-بلد بودن-دانستن-اداره کردن-سامان دادن

الحق(به‌راستی، حقیقتن)

پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

جا ماندن-فراموش شدن

این تن بمیرد-سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند

بار شدن بر کسی-به کسی تحمیل شدن- سربار کسی شدن

 
چفت و بست نداشتن دهن-راز نگهدار نبودن

دُم کسی را توی بشقاب گذاشتن-به طنز کسی را محترم شمردن

بِدو بِدو-با شتاب-سریع

 

پنجه بوکس-سلاحی سردئ به صورت حلقه های به هم پیوسته و دارای برآمدگی های برجسته

تو گود-ظرف عمیق برای آش و سوپ و جز آن ها

دلسرد کردن-ناامید کردن

 

خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن

دانگی-انجام کاری با پرداخت سهم خود از هزینه ی آن
چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته
زن مرده-مردی که زنش درگذشته است

دندان شکن-قاطع-محکم

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

 

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

اله و بله(چنین و چنان)

دو دستگی-اختلاف عقیده-عدم اتفاق

 

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

حالی شدن-فهمیدن-درک کردن

زبان به دهان کسی گذاشتن-به کسی حرف یاد دادن-حرف توی دهان کسی گذاشتن

جا آمدن حواس-به هوش آمدن
زبان تر کردن-سخن گفتن

 
چوب به آستین کسی کردن-به سختی تنبیه کردن-به سزای عمل رساندن

آکَل-آقای کربلایی

 
بد کاره-زن ولگرد و عصمت فروش

به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی
پابوس-زیارت

دهن دره-خمیازه

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

 

خیرات کردن-چیزی را

آهوی مانده گرفتن(بی‌انصافی کردن، عاجزکشی کردن)
دِردو-سر زبان دار-ناقلا و زرنگ

دست برداشتن-صرف نظر کردن-چشم پوشی کردن-به حال خود رها کردن

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

جا آمدن حال-بهبود یافتن-سرحال آمدن

بنگی-معتاد به حشیش

 
آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)

پریدن خواب از سر کسی-خواب نیامدن-هرچند وقت خواب باشد

 

چلاق-دست و پا شکسته یا بریده

 

دوا خور-معتاد به الکل

 

دو لا شدن-خم شدن-تعظیم کردن

تعطیل بردار-تعطیل شدنی
آبدوغ خیاری-بی ارزش-بی اعتبار

زیر غربالی-دانه هایی که به مرغ و پرنده می دهند

آرواره‌ی کسی لق بودن-سرنگهدار نبودن-پرچانه بودن

خدمت کردن-دوره ی سربازی را طی کردن

زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)
اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

آب از لب و لوچه‌ی کسی سرازیر شدن-تمایل شدید داشتن-به طمع افتادن

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

خاکروبه-زباله-آشغال
رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

چندر غاز-پول بسیار کم

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

خوش عیار-خوش ذات-خوش جنس

حرف-سخن-گفتار-کلام

راحت باش-خطابی به سربازان به هنگام آموزش نظامی برای اندکی استراحت

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

 

از جایی آب خوردن-ناشی از چیزی بودن
چیزی را در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و اعتبار اعلام کردن چیزی
دود گرفتن-پُک زدن
پاک-به کلی-یکسره

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن
 

آب بندی کردن-آرام آرام به کار انداختن دستگاه نو

 

 

جَری کردن-رو. دادن-گستاخ کردن

دو هوا شدن-بیمار شدن به دلیل تغییر هوا

چلو کباب-غذایی مرکب از چلو و کباب

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

باد دادن-تلف کردن-در برابر باد قرار دادن

تنوری-پخته شده در تنور
در جا زدن-پاها را بدون راه رفتن به نوبت چپ و راست به زمین کوبیدن-ترقی نکردن

 

 

درز کردن-فاش شدن-آشکار شدن

خفت افتادن-تنگ شدن-در تنگنا افتادن

 

پشت کسی باد خوردن-دلسرد شدن از کاری پس از مدتی استراحت یا بیکاری-از دل و دماغ افتادن
پینه کردن- پینه بستن

از دندۀ چپ پا شدن(سخت عبوس و کم‌حوصله بودن)

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

بازتاب-واکنش-برگشت نور-صدا یا حرارت

آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)

تک و دو-دوندگی-درماندگی
آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

چِل-خل و دیوانه

پیشس گیری کردن-جلوگیری کردن-دفع

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

بی خیال بودن-اهمیت ندادن-نگران نبودن

دوز و کلک-توطئه-مقدمات طرح کاری نامشروع

خبرکش-سخن چین

خاله در هم-همیشه نگران-همیشه اخم کرده

خوردنی-غذا-قابل خوردن

ریز نقش-دارای اندام کوچک و ظریف

بی رگ-بی غیرت-بی حس

آمدن(آغاز به کاری کردن)

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

چپ افتادن با کسی-مخالف شدن با کسی-پیله کردن به کسی

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

 
 

پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله
ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

تن خواه گردان-پول نقدی که در موقع لزوم خرج هرینه های فوری می شود

 

حاجیت-بنده