فهرست کامل فرهنگ لغت کوچه بازاری قسمت دوم

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن

 
از دست برآمدن-ممکن و شدنی بودن-از عهده بر آمدن

 

دروغ درآمدن-معلوم شدن که دروغ است

خال گوشتی-نقطه ی برجسته ای از گوشت بر پوست بدن

بدن نما-جامه ای که بدن از پشت آن دیده شود-آیینه ای که تمام بدن را نشان دهد

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

دزدیدن قد-خود را برای دیده نشدن خم کردن

تناسب داشتن (چیزی) به کسی

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

زدن بر سر کسی-به کسی ستم روا داشتن-کسی را تحقیر کردن

ترتیب کسی را دادن-کسی را تنبیه کردن-به حساب کسی رسیدن

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن
پا روی پا بند نشدن-بسیار خوشحال بودن

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف

خود را خوردن-رنج بردن

آش آلو شدن-خجالت‌زده شدن-سکه‌ی یک‌پول شدن-کنفت شدن
جغجغه-بازیچه ای برای کودکان که چون آن را به حرکت در آورند صدا می کند

بی باعث و بانی-بی کس و کار-بی سرپرست

تک پران-زن نانجیب
دست به یکی کردن-همدست شدن-متحد شدن

خاک تو سری کردن-نزدیکی کردن زن با شوهر
جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه
اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)

چَکه-شوخ و بذله گو
 

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن
 

خاله خاک انداز-همنشین سر و زبان دار
دزد زدن-مورد دزدی قرار گرفتن
اُرُسی-کفش

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

 
به تنگ آوردن-به ستوه آوردن-خسته کردن

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن

زده دار-دارای لکه یا خراش و آسیب

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

دست علی به همراه-علی یارت باد

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)
زد و خورد-کتک کاری-دعوا و مرافعه
دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

خسارت دیدن-زیان دیدن

 

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

به درک- به جهنم

 

با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب
تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل

آینه‌ی کسی بودن-یکسره از کسی تقلید کردن

دزد و دغل-نادرست و مکار

 

پَک و پهلو-سینه و چپ و راست آن

جا ماندن-فراموش شدن

جوش آمدن-به خشم آمدن-کج خلقی سخت کردن
از آب درآمدن(نتیجه دادن، تربیت شدن، روشن شدن حقیقت)
جود-یهودی-حهود
 

رشوه خواری-دریافت دستمزد برای انجام کاری ناروا و غیرقانونی

اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

پا به رکاب-آماده ی رفتن

حیف و میل کردن-زیاده روی در مصرف و خرج کردن

انگشت رساندن-دست‌درازی کردن-دست زدن

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق
دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

 

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

دهان کسی چاییدن-آرزوی محال داشتن-از عهده ی چیزی بر نیامدن

چشم خوردن-نظر خوردن

تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن

پینه زده-وصله کرده

 

بوی شیر از دهان کسی آمدن-نادان و بی تجربه بودن-رشد جسمی و عقلی نداشتن-کودک و خام بودن

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

خودآموز-بدون آموزگار

 

 
بی سر و پا-پست-فرومایه

خیسیده-چیزی که آب در آن نفوذ کرده است

بی رگ-بی غیرت-بی حس

حاضر به یراق-حاضر و آماده

ریش از دست کسی خلاص کردن-خود را رها کردن-در رفتن

حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

بنا گذاشتن-قرار گذاشتن

تق و پوق-سر و صدا-بگیر و ببند
بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

 

چشم و گوش بسته-بی تجربه و بی اطلاع

حلال طلبی-نگا. حلال یابی طلبیدن

آمد نیامد-فرخنده بودن و نبودن

خط-راه-مسیر-مشی و مرام-مسلک-کنایه از نامه

جوغ-جوی آب

آلکلی-معتاد به الکل

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند
اشک تمساح(گریه ی دروغین)

پینه-وصله-پوست سخت شده

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

چرس رفتن-حشیش کشیدن

توان هماوردی با کسی را داشتن
زیر بغلی-نوعی تنبک که پایه ی دراز آن را زیر بغل می گذارند و آن را می نوازند

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات
آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن

آسمان تا زمین-تفاوت بسیار

چله-چاق-چرب و چیلی

 

پَخ خوردن-تیزی چیزی

اُق زدن-بالا آوردن

چار سو-چهار راه-جایی از بازار که در هر چهار سمت آن دکان و مغازه باشد

آخِی-صوتی برای تاثر یا شادی
پنج زاری-سکه ی پنج ریالی-پنج هزاری

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

دماغ چاق بودن-سر حال بودن-تندرست بودن

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

آفتاب کسی به زردی رسیدن-به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی
با کله-دانا-چیز فهم-خردمند
برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

تناسب داشتن (چیزی) به کسی

 

 

 

دو قلو-دو بچه ی همزاد
از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

 
زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

استغفرالله(خدا نکند، خدای نکرده، هرگز)

آلاپلنگی-مثل پوست پلنگ-گل باقالی

پاپی شدن کسی-به کسی ایراد گرفتن-کسی را اذیت کردن

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات
حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر
چوب بندی-داربست
جَخت آمدن-دومین عطسه که با آن به کار ادامه می دهند

خاک پاک-زادگاه

به گوزی بند بودن-سست و ناپایدار بودن

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

 

خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن
حمله-بیماری غش-صرع

به گُه کشیدن-بی اعتبار کردن-با توهین خوار و خفیف نمودن

با سلام و صلوات-با تجلیل و بزرگداشت-با رعایت کامل آداب و رسوم

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش
حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

بردن از رو- از رو بردن

دوش گرفتن-زیر دوش ایستادن و خود را شستن

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

 
زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن

بابا غوری-نابینا-کور
تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس

به دست و پای کسی افتادن-با التماس تقاضای ترحم کردن-نهایت خاکساری کردن

رد پا-جای پا-اثر

دسته گل به آب دادن-کاری به خطا انجام دادن
ابرو پاچه‌بزی-دارای ابروی پهن و پرمو-ابرو قجری
دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

برو برگرد-چون و چرا

آمد نیامد داشتن(روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست)

بغل زدن-زیر بازو گرفتن
دستی دستی-به دست خود-آگاهانه-عمدی

تیار کردن-آماده کردن

 

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن
حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

 

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

 

این خاکدان(دنیا)

حنای کسی رنگ نداشتن-اعتبار نداشتن-دارای نفوذ نبودن

 

آیَم سایَم(گاه‌کاهی)

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

برو برگرد-چون و چرا

ارباب حجت(اهل منطق)

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

خیز گرفتن-آماده ی حمله شدن-در نظر گرفتن مسافتی برای اطمینان از رسیدن به مقصد

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

دلقک-شخص مسخره

ریزه خورده-خرده ریزه-وسایل کم بهای خانه

 
زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

 

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن

خبر داغ-خبر بسیار مهم

 

خربان-صاحب خر-خرکچی
ازرق شامی(اخمو، ترشرو)

انسان بودن-شریف و درست بودن

آبکی(بی‌ارزش، از روی بی‌علاقگی)

 

 
 

خیک کسی پر بودن-سیر بودن

دندانه دندانه-دارای برجستگی ها و بریدگی هایی در کناره

به کوچه ی علی چپ زدن خود-خود را به آن راه زدن-خود را به نادانی
بوی شیر از دهان کسی آمدن-نادان و بی تجربه بودن-رشد جسمی و عقلی نداشتن-کودک و خام بودن

زن و بچه-اهل و عیال-زن و فرزند

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

تو پوزی-تو دهنی

 

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)
دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک
از راه نامشروع ) به پول و ثروت رسیدن

چوب لای چرخ گذاشتن-سنگ پیش پا انداختن-ایجاد مانع کردن
پُک-هر بار کشیدن سیگار و چپق و از این نوع

تسبیح انداختن-یک یک دانه های تسبیح را از زیر انگشتان گذرانیدن

آفتاب لب بام-پیری نزدیک به مرگ

اوضاع احوال(وضع و حال)

 

جاخالی کردن-خود را کنار کشیدن

تعارف آب حمامی-تعارفی که خرج و مایه ای ندارد

 
رانندگی-فن راندن وسایط نقلیه-اصول و قواعد راندن

داو-نوبت بازی

افسارسرخود-خود‌رای-افسارگسیخته
ریش گذاشتن-نتراشیدن ریش-ریش بلند کردن

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن

بند کشی-پر کردن درزهای آجرها و سنگ ها با سیمان و ساروج

به تر تر افتادن-اسهال گرفتن-دچار شکم روش شدن

درمالی-مالیدن آتش روی حقه ی وافور برای کشیدن بقایای تریاک

 

اجل‌برگشته(کسی که مرگ به‌سراغش آمده)

 

آفتاب‌زردی(غروب آفتاب)

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن
حساب سوخته-بدهی قدیمی

 

بابا غوری-نابینا-کور

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

راپرت-گزارش-خبر

 
خنکای صبح-سحرگاه
بد مصب-بد مذهب-لاکردار-بی مروت
تر و فرز-چست و چابک
خانه خانه-سوراخ سوراخ-شطرنجی

آقا چسونه-آدم حقیر و بی ارزش

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

پنبه توی گوش کردن-غفلت داشتن-هوشیار نبودن

ریز نقش-دارای اندام کوچک و ظریف

حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

بی عرضه-بی لیاقت-بی مصرف

دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن
پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن

دست و بال-دور و بر-اطراف

تاب-کجی چشم- طاقت و تحمل

ازرق(چشم زاغ)

بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی
این جور که بویش می‌آید-چنان که از ظواهر امر پیدا است-از فرار معلوم
زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

چهار چوب-محدوده-قاب

به نفس نفس افتادن-نفس نفس زدن

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

 

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

بی همه کس-بی پدر و مادر

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

رفتن توی نخ چیزی یا کسی-چیزی یا کسی را زیر نظر داشتن و پاییدن

توپ و تشر-تهدید-هارت و پورت-داد و فریاد

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد

چماق دار-زور گو-کسی که با زور مقصود خود را به دیگری تحمیل کند

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

از هول هلیم توی دیگ افتادن(از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن)

دُم سیخ کردن-دُم سیخ شدن

حساب سرانگشتی-حساب ساده و روشن
رضا قورتکی-بی حساب و کتاب-بی اساس

خیره-بی شرم-پر رو
درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

دل و جگر زلیخا-تکه تکه-پاره پاره

بساز و بفروش-ساختن خانه ی بدون استحکام به قصد فروش
خیت شدن-شرمنده شدن-کنفت شدن-بور شدن
از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)

چاروادار-کسی که چهار پا را کرایه می دهد-آدم بی اصل و بی تربیت

اهل نشست(تارک دنیا، گوشه‌نشین)

 

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

ته و توی چیزی را در آوردن-درباره ی چیزی تحقیق کردن

چو افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

دست و پا نمدی-دست و پا پنبه ای

از پشت خنجر زدن(به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن)

تخم طلا گذاشتن-کنایه از چیز گران بها آوردن-کار بسیار مهمی انجام دادن

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

دور تسبیح-بسیار و بی شمار

جیب کسی را زدن-محتوای جیب کسی را ربودن

از کفر ابلیس مشهورتر-گاو پیشانی‌سفید-نزد همه معروف
پایه دار-هر چیزی که پایه داشته باشد

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک
پالان گذاشتن بر کسی-کسی را خر کردن-فریب دادن

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

ژل-مایعی برای شکل دادن موی سر

آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)

باد کردن-به فروش نرفتن-کسی را به کاری سخت برانگیختن

چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن

آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر
بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت
بی زحمت-لطفا-خواهش می کنم

بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان

خاک پاک-زادگاه

بازرسی-بررسی و کنترل

چپه-کجی به یک سمت

باجی-خواهر-زن ناشناس
آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

خط و نشان کشیدن-تهدید کردن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن-از باران به ناودان پناه آوردن

دار-داربست قالی-چوبه ی اعدام

چو افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

دور سر چرخاندن و دادن-صدقه دادن

بد و بیراه-ناسزا-حرف زشت-گفته ی رکیک-متلک

چرخ گوشت-چرخ گوشت خرد کنی

خود را به موش مردگی زدن-خود را ناتوان

ریشو-دارای ریش بلند

پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

از شیر گرفتن(به دوره‌ی نوزادی پایان دادن)

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

چوب بندی-داربست

جو گندم-جویی که به گندم شباهت دارد-یک در میان بودن دو چیز

انگشت‌پیچ(نوعی گز رقیق)

زیر انداز-پارچه ای که زیر پای کسی یا زیر چیزی گسترانند

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

دزدی گرگی-دله دزدی

آغا‌پنبه-زن بسیار سفیدرو-عروسک پنبه‌ای

رشته برشته-حرف های بی هوده و بی معنی

زنبورک-نوعی تفنگ کوتاه یا توپی کوچک که بر جهاز شتر می گذاشتند

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس

 

البرز-بلندقامت-دلیر

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))
تیز بزی-فورن-بی درنگ

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

رشوه خوار-کسی که برای انجام کاری ناروا دستمزد دریافت می کند

جد و آباد-آبا و اجداد-پدر و پدر بزرگان

 

خودآموز-بدون آموزگار

اوستا چسک-فضول و مزاحم-سرخر

روی داریه ریختن-رسوا و بی آبرو کردن-برملا کردن-آشکار کردن

بی سر و پا-پست-فرومایه

خندق بلا-شکم

زیر پای کسی را خالی کردن-زیر پای کسی را جارو کردن

 

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

بار گردن کسی گذاشتن-کاری را به زور و اصرار به عهده ی کسی گذاشتن

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

دمدمی مزاج-دمدمی

پایگیر کسی شدن-زیان یا جرمی به کسی افتادن

زیر زبانی-یواش و آهسته-سخنی که از روی بی میلی گفته می شود
خوردنی-غذا-قابل خوردن

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

باج سبیل-چیزی که به ناحق به اشخاص قلدر و مقتدر باید داد
پس پناه-جای خلوت در خانه یا کوچه-پستو