لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 22

خود را به کرگوشی زدن-به نشنیدن تظاهر کردن

ز ِق زدن-نق نق کردن بچه که مقدمه ی فریادهای و گریه های بعدی است

آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)

اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

 

بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

چاق شدن-بهبود یافتن-درمان شدن

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

باجی-خواهر-زن ناشناس
از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

ریزه پیزه-کوچک اندام-ریز نقش

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

دل آمدن-به چیزی تن در دادن

پات-بی آبرو-بی تربیت

آدم نچسب(کسی که جاذبه‌ای ندارد و علاقه دیگران را جلب نمی‌کند)

جنب و جوش-فعالیت-کوشش و تقلا
از زمین سبز شدن(ناگهان و بی‌خبر پدیدار شدن، به‌طور غیرمنتظره حاضر شدن)

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن

از زورِ(از شدت، از بسیاری)

جان به جان آفرین تسلیم کردن-مردن-درگذشتن

 

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

روغن زرد-روغن حیوانی

در دست-آماده-حاضر

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

حرف گوش کن-حرف شنو

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن

این تن را کفن کردی-این تن بمیرد

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

دایی اوغلی-پسر دایی
در معامله را گذاشتن-در قال را گذاشتن

حجله خانه-اتاق شب زفاف

بابا-پدر-شخص-در خطاب به هر کسی : برو بابا

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

تپه گذاشتن-بول کردن

دل غشه گرفتن-متاثر و ناراحت شدن-بی حال شدن-دچار ضعف شدن

درو کردن-پشت سر هم با گلوله زدن و انداختن

تر و چسب-بی درنگ-بی معطلی-فرز و چابک

به هدر رفتن-تلف شدن-تباه شدن- از دست رفتن

آیینه‌ی اسکندری(آفتاب)

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن-از باران به ناودان پناه آوردن

زبان گز-چیز تند و تیز
باد کردن-به فروش نرفتن-کسی را به کاری سخت برانگیختن

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)

خوش خرید-کسی که چانه نمی زند و نقد معامله می کند

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

پیشنهاد-طرح

تند رفتن-دور برداشتن-زیاده روی کردن-از حد خود تجاوز کردن

 

حساب بی حساب-سر به سر-این به آن در-مساوی-هیچ به هیچ

بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

دهن لق-کسی که راز خود و دیگران را بازگوید
رو دادن-گستاخ کردن-جسارت دادن

چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

خرحمالی کردن-کار کردن بی اجر و مزد

رو دستی-نوعی دستکش-ضربه ی روی دست-حقه-کلک

به یک چوب راندن-همه را به یک چشم نگاه کردن

 

پیچ خوردن-در خلاف جهت-حرکت کردن-پیچانده شدن استخوان

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

دفتر-جایی که دبیران-منشیان و کارمندان کار می کنند

ریخت-شکل و قیافه-سر و وضع

از کاسه درآمده(بیرون‌زده، ورقلمبیده)

خبرکش-سخن چین
پاره آجر-شکسته ی آجر
جَر-پیچ و خم راه

 

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

 
بچه ننه-بچه ی لوس و نازک نارنجی

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت

 

جنب و جوش-فعالیت-کوشش و تقلا
زُل زُل-نگاه کردن زل زدن

از این حرف‌ها(مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد)

با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن
تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن

تک پَر-نوعی حرکت در ورزش باستانی

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

اطفال باغ-گل‌های تازه
زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

آدم(نوکر، امردی که بچه‌بازان نزد خود نگاه می‌دارند و مخارجش را می‌پردازند)
جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

رک رک نگاه کردن-چپ چپ نگاه کردن-بر بر نگاه کردن

دان دان شدن-دانه بستن عسل و شیره و روغن و مانند این ها

بار انداختن-توقف و اقامت کردن

 
د ِ-زود باش!

جلز و ولز-سوز و گداز

 

پوز زدن-دهان زدن

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

دم و دستگاه-ثروت-بیا و برو-تجمل-مکنت و دارایی

پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

 
زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن

زیر رکاب کشیدن کسی-کسی را مطیع و تابع ساختن

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

پِخ-صدایی برای ترسانیدن کسی

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

اخ و تف کردن(آب دهان بیرون افکندن)
روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

پهلوان پنبه-درشت اندام ولی بی زور-پهلولن دروغی

 

ایراد بنی‌اسرائیلی-بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت

آتو-بهانه-دستاویز-نقطه‌ضعف

افسار پاره کردن(سرپیچی کردن، یاغی شدن)

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

به پول رساندن-فروختن

حساب کار را داشتن-متوجه موضوع بودن-جوانب کار را در نظر داشتن

پف کرده-بادکرده-ورم کرده

باب-مرسوم-معمول

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن

حال کردن-لذت بردن

باب-مرسوم-معمول

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

به کسی رفتن-به کسی شباهت داشتن

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)

تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل

حجله خانه-اتاق شب زفاف

زُل زُل-نگاه کردن زل زدن

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

باد گلو زدن-آروغ زدن

خیز برداشتن-جستن-آماده ی حمله شدن

بافتنی-جامه ای که با دست بافته شده باشد

به رگ غیرت کسی بر خوردن-سخن یا عملی بر کسی ناگوار آمدن

چِل-خل و دیوانه

توی پیاز خوابانیدن-برای فرصت لازم نگاه داشتن

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

چار سو-چهار راه-جایی از بازار که در هر چهار سمت آن دکان و مغازه باشد

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

آبدیده(جلا یافته، آزموده و مجرب)

اَتَر زدن-فال بد زدن

از سر کسی زیاد بودن-بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن

دلپخت-پختن مغر چیزی

پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف

بقچه بندی-ران چاق

زبان بندان کردن-دهان همه را با ایجاد وحشت بستن و سپس چاپیدن

آدم بی‌معنی-آدم بی‌خود

دست زیر بال کسی کردن-کسی را یاری کردن

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن
در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

دال-خمیده-کج
دیوار کوتاه-کنایه از زبونی و ناتوانی

پشت اندر پشت-نسل اندر نسل

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

حمله ای-مبتلا به بیماری غش

از خجالت آب شدن(بسیار شرمنده شدن)

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

دُم توی پا گرفتن-شکست خورده رفتن-نامید و ساکت شدن

 
خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

خلاف شرع-ضد قانون شریعت

بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

توپ زدن-روی دست حریف برخاستن-کلک زدن

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

از نافِ جایی آمدن(کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن)
حال کردن-لذت بردن

آب چشم گرفتن-ترسانیدن-به گریه انداختن

جاخالی کردن-خود را کنار کشیدن
ریش تپه-پر ریش-دارای ریش انبوه

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

از کوره در رفتن-به خشم آمدن-آتشی شدن-از جا در رفتن

خاک برداری-بردن خاک های اضافی برای آماده کردن زمین ساختمان

باریک اندام-لاغر و ظریف

بَر و رو-قد و قامت-چهره

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

آقا بالاسر-امر و نهی کننده و مراقب

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

چهار چوب ملا حیدر-جای تنگ و ناراحت کننده
درمانگاه-جای درمان بیمار

خون گرم-خوش برخورد-با عاطفه-پر مهر

چُرت-خواب کوتاه

آستین بر چشم گذاشتن-پنهان گریستن

رنگ به رنگ شدن-از خجالت یا خشم سرخ و زرد و سفید شدن

دردسر-گرفتاری-سرگردانی

زورکی-از روی بی میلی-تصنعی

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

از زورِ-از شدت-از بسیاری

خیال باف-مالیخولیایی-کسی که همواره در عالم خیال به سر می برد و عملی نمی کند

بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

حبه-پاره ی شکسته از قند یا نبات

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

آمد داشتن-فرخنده و میمون بودن

ته آواز-صدای نسبتن خوب

بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

تلقین گفتن-مسائل دینی که بر سر گور کسی می گویند
 

بلد-راهنما-کسی که راه را می شناسد
ریش تپه-پر ریش-دارای ریش انبوه
تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

 

پا بریده بودن-ترک آمد و رفت کردن
چرکو-آدم کثیف

 

بر ِ آفتاب-رو به آفتاب-آفتاب رو

خر خود را راندن-تنها به فکر خود بودن-به کار خود ادامه دادن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

رو شدن دست کسی-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب

پای چیزی ایستادن-از چیزی دفاع کردن

خوش محضر-شیرین سخن-خوش مجلس

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

 

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

خرده قرض-بدهی اندک

خیرات کردن-چیزی را

چرخ کار-کسی که با چرخ خیاطی کار و زندگی می کند

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

چال شدن-گود شدن-دفن شدن-در زیر خاک گذاشته شدن

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)

خیر باشد-پس از شنیدن خواب کسی به فال نیک به او می گویند

رودرواسی-رودربایستی

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

دست نماز-وضو

خیس کردن برنج-در آب ریختن برنج

باد گلو زدن-آروغ زدن

چل زن-زن کوتاه قد

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

دست کسی را از پشت بستن-از کسی در کاری پیشی جستن

پای چیزی را خوردن-تاوان کاری را پس دادن

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران
جوجه مشدی-تازه کار و نا آشنا با آداب و رموز مشدی گری
چس آمدن-در حالت عصبانیت به جای خوش آمدی می گویند چس آمدی

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

دو پا-انسان

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

ابریشم-زن نوازنده-مطرب
 

پشم و پیله ی کسی ریختن-ناتوان شدن کسی-از میان رفتن ابهت کسی

 

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه

 

راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

بالای چشمت ابروست- به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

حرص کسی را درآوردن-کسی را خشمگین کردن

چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

چرخ کردن-دوختن با چرخ خیاطی-خرد کردن گوشت با چرخ گوشتی

پیه سوز- پی سوز

دیپلم-مدرک پایانی دبیرستان-گواهی نامه-تصدیق

آبِ کبود(آسمان)

 

دو بامبی-دو دستی-با دو دست
چُرت-خواب کوتاه

اشک تمساح-گریه ی دروغین

تو دل شیر رفتن-جرات فراوان داشتن

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

افت کردن(کاهش یافتن، کم شدن)

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

ریش خود را در آسیا سفید نکردن-تجربه داشتن

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

ذُق ذُق زدن-سوزش داشتن زخم
پلاس شدن-مدت زیادی در جایی ماندن-جایی را پاتوق خود کردن

تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

آفتاب‌رو(جایی که آفتاب بر آن بتابد)
پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

رگ خواب-نقطه ی ضعف-راه تسلط بر کسی

تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

اهل محل(همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند)

از دل و دماغ افتادن-شور و نشاط خود را از دست دادن-بی‌حوصله شدن

زین کردن گربه ی کسی-کسی را به زحمت انداختن-کسی را گرفتار دردسر و ناراحتی کردن

دوختن چشم-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

 

چفت کردن دهان-خاموش شدن-رازداری کردن

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

چَرچَر-اسباب عیش و عشرت

خشک زدن-مات و مبهوت ماندن

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

رمبیده-خراب شده-فرو ریخته

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

جواب دندان شکن-جواب قاطع و صریح

زائو-زنی که زاییده و در بستر است
آوردن-باعث شدن-ایجاد کردن

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

دلخوری-گله-شکایت-اوقات تلخی

 

زیر پا کردن-پیمودن-همه جا را گشتن

آه از نهاد کسی برآمدن-نهایت تاسف به کسی دست دادن

جَلدی-بی درنگ-به چالاکی

داو-نوبت بازی

پریدن از خواب-بیدارشدن ناگهانی در اثر آوازی سخت یا خوابی آشفته

خون کسی در نیامدن-بی نهایت خشمگین بودن
چَکه-شوخ و بذله گو

پِر پِری-سخت نازک و باریک و تنگ

رایانه-کامپیوتر

 

چشم زدن-چشم زخم زدن-ترسیدن

تکه پاره کردن-پاره پاره کردن-تکه تکه کردن

بزنگاه-نقطه ی ضعف-سر وقت-موقع حساس-زمان مناسب
دید زدن-چشم چرانی کردن-دور و بر را نگاهی انداختن
بیرون رفتن-به توالت رفتن

دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن

چو افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

رشوه خواری-دریافت دستمزد برای انجام کاری ناروا و غیرقانونی

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن
دسته کلید-مجموعه ی کلیدها در یک حلقه یا بند
از آب درآمدن-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

بد و بیراه-ناسزا-حرف زشت-گفته ی رکیک-متلک

 
آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

تور کردن-زن یا دختری را به دام انداختن

باغ وحش-جایی برای نگهداری انواع حیوانات غیر اهلی