نزدیک به ۱۷ هزار فروشگاه اینترنتی در کشور هست که تونسته ان، نماد اعتماد الکترونیکی وزارت صنعت، معدن و تجارت رو به دست بیارن و به طور قانونی، نسبت به فروش کالا و خدمات در فضای جامعه اطلاعاتی ایران دست به کار شن. این در حالیه که در اسفند ۹۳، شماره سایتای فروشگاهی دارای مجوز فارسی، کم تر از ۸ هزار مورد و در آبان ۹۴، کم تر از ۱۳ هزار مورد گزارش شده بود.
اما امروز که نیمه دوم سال ۹۵ رو بزودی شروع می کنیم، شمار پرتالای مجوز دار ظرف کم تراز ۲ سال به بیشتر از ۲ برابر زیاد شده و پیش بینی می شه با در نظر گرفتن روند صعودی ضریب نفوذ اینترنت در کشور و پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران، شمار فعالان درخواست نماد اعتماد الکترونیکی، تا سال ۱۴۰۰ به بیشتر از ۳۰ هزار مورد پیشرفت یابد.
طبق آمارایی که مرکز پیشرفت تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۹۳ منتشر کرد، بیشتر از ۵۲ هزار میلیارد تومن خرید اینترنتی به صورت خرده فروشی در ایران صورت پذیرفته که مبلغی در حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیارد دلار رو بالغ می شه.
شرایط تجارت الکترونیک ایران
شرایط تجارت الکترونیک در کشوری که ده ها میلیون تلفن هوشمند و ده ها میلیون کاربر اینترنت داره و هر روز، میلیونا نفر از راه سامانه های بانکداری مجازی (e-banking) نسبت به تراکنشای مالی اقدام می کنن، خیلی بد نیس و روند صعودی به خود گرفته. مخصوصا که شبکه های اجتماعی و ارتقای سواد رسانه ای ملت ایران در چند سال گذشته، نقش موثری در تشویق جامعه به به کار گیری تجارت الکترونیکی داشته.
در سال ۱۳۹۳، حجم گردش تجارت الکترونیک جهان بلاغ بر ۱۴۷۰ میلیارد دلار بود که ایران تونست، ۱ درصد اونو در اختیار بگیره.
با در نظر گرفتن این که بیشتر پرتالای کشور بدون ظرفیتای لازم واسه اتصال به شبکه های جهانی خرید و فروش کالا و خدمات هستن، انتظار میره با پیشرفت نرم افزارها و بسترای سخت افزاری و بانکداری مجازی، هزاران فروشگاه اینترنتی میهن مون بتونن فرصت خرید و فروش در میدون جهانی رو هم پیدا کنن.
با این حال، بیشتر از ۶۰ درصد جرایم اینترنتی در کشور در میدون بانکداری مجازی، فیشینگ، اسکیمینگ و مقولاتی در این بخش اتفاق میفته که نشون میده، رونق این بخش به گونه ایست که کلاهبرداران اینترنتی و مجرمان سایبر واسه سو به کار گیری کاربران ایرونی، به این میدون توجه زیادی نشون میدن.
افزایش تعداد فروشگاه های اینترنتی مجوز دار و رونق کار و کاسبی اینترنتی که تونسته ان قوانین و شرایط لازم واسه ارسال نماد اعتماد مصرف کننده رو از طرف مراجع قانونی بدست بیارن نشون میده که پیشرفت ظرفیتای کارآفرینی دیجیتالی (digital entrepreneurship) در کشور به شکل عجیبی با شتاب همراه بوده و استقبال ایرانیان از فرصتای کار و کاسبی مجازی (e-business) سال به سال بیشتر می شه.
از سال ۷۱ که اینترنت به وسیله پژوهشگاه دانشای بنیادی ایران (IPM.ac.ir) به سازمانا و به میان سبک زندگی مردم اومد تا به امروز، حدود یه ربع قرن میگذره و تعداد چند هزار کاربر اینترنت در اوایل دهه هفتاد شمسی در ایران به بیشتر از ۴۰ میلیون نفر در نیمه دهه نود شمسی رسیده که این رقم شاید تا چند سال دیگه به بیشتر از شصت درصد جامعه زیاد شه.
مرکز ملی خدمات الکترونیکی ایران، پرتال ضریب نفوذ اینترنت در ایران و مرکز پیشرفت ملی مدیریت اینترنت در کشور که هر سه، اسمای جدید و غیر آشنایی واسه کاربران جامعه اطلاعاتی مون هستن، رصد پیشرفت فاوا رو در ایران بردوش دارن و گزارشاتی که منتشر می کنن، می تونن مورد استفاده تحلیل گران آی تی داخلی قرار بگیرن.
داستان نماد اعتماد الکترونیک
طبق گزارشات این مراکز بالا دستی و اعلام مسئولان، از سال ۱۳۹۱ که دادن نماد اعتماد الکترونیکی برابر قوانین مربوطه به خواهندگان حقیقی و حقوقی در دستور کار قرار گرفت، بیشتر از ۱۷ هزار سایت موفق به به دست آوردن این نماد شدن. اما به نظر می رسه این مجموعه ها، با مشکلاتی هم چون رجیستری، جواز کسب و مشکلات اداری چون بیمه و مالیات و مسائلی مثل این رو به رو هستن که واسه حل مشکلات اونا اقدامی انجام نشده.
دادن نماد اعتماد الکترونیکی واسه وب سایتای تجاری با هدف منظم کردن و چارچوب دهی به فعالیت کار و کاسبیای اینترنتی داره انجام میشه. نماد اعتماد الکترونیکی به شکل یه علامت در بالای سایت‌هایی که از نظر قانونی فعالیت اونا مورد تائیده به نمایش در میاد.
همونجوریکه مبرهنه، در واقع امور مهم ساماندهی سایت های تجاری در کشور موثرترین قدم واسه ایجاد فضای تجارت الکترونیکی به خصوص B2C میشه. طوری که مردم موقع خرید از راه اینترنت با اطمینان از اینکه سایت‌ها به تعهدات خود در قبال اونا عمل خواهند کرد و حقوق مصرف کنندگان رو به رسمیت می‌شناسن، مبادرت به خرید می کنند. خریداران می باید با جستجو در فهرست وب سایتای مورد تایید، از صحت “نماد اعتماد الکترونیکی” به نمایش درآمده در این تارنماها مطمئن شن.
واسه به دست آوردن جزییات بیشتر در این باره به سایت ای-نماد مراجعه کنین که متن کامل ده ها قانون خرید و فروش اینترنتی در ایران رو هم در اختیار مخاطبان قرار داده.
با این حال، فعالیت کار و کاسبیای اینترنتی که نماد اعتماد الکترونیک رو گرفتن، هم اونقدر در برزخ قرار داره و بخاطر این، رییس انجمن صنفی کار و کاسبی اینترنتی قبلا درباره مشکلاتی که فعالان کار و کاسبی اینترنتی مجوز دار کشور با اون مواجه هستن انتقاد کرده بود و اعلام داشته بود که طبق آیین نامه ماده ۸۷ قانون نظام صنفی، کار و کاسبیای اینترنتی باید جواز کسب بگیرن اما دولت هم اونقدر در ارائه این خدمات به فعالان قانونی، کار خاصی انجام نداده و اونا در بلا تکلیفی هستن.
این در حالیه که رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا با بیان اینکه در بررسی انجام شده کمتر از دو دهم درصد شکایات و انتقادات کار و کاسبیای آنلاین مربوط به سایت‌های دارای نماد اعتماد الکترونیک بوده، اضافه کرد: از حدود ۸۵۰ مورد گزارش‌های دریافتی در سال ۹۵، بیشتر شکایات مربوط به سایت هاییه که نماد اعتماد الکترونیکی ندارن.
سرهنگ علی خوب‌نفس با بیان اینکه امسال نزدیک به ۴۳ درصد پرونده‌های پلیس فتا مربوط به شبکه اجتماعی تلگرام بوده، گفت: این پرونده‌ها به ترتیب مربوط به مزاحمت‌های آنلاین، هتک احترام و هک شدن حساب‌های تلگرام افراد می شدن.
با این وجود، تازگیا خبر دار شدیم که رئیس سازمان بسیج اصناف کشور با اشاره به مضرات فضای مجازی بر فضای کار و کاسبی، گفت: ۱۷ هزار فروشگاه اینترنتی دارای مجوز، واحدهای تولیدی کشور رو به تعطیلی میکشونن.
این مقام مسئول اعلام داشته بود که فروشگاه های اینترنتی، معضلی واسه تولید داخله و الان ۱۷ هزار فروشگاه اینترنتی دارای مجوز در سطح کشور هست که بخش کلی اونا پوشاک و منسوجات رو به مشتریان ارائه می‌کنن و اگه اصناف از این مسئله غفلت کنن واحدهای تولیدی که الان فعال هستن تعطیل می شن.
غلامرضا حسن پور اخطار داده بود که فضای کار و کاسبی مخصوصا در پوشاک نیازمند نظارته و این نظارت در کنار آسون کردن خرید شک نداشته باشین به بازار و هم اینکه بخش اصناف کشور ضربه سنگین میزنه، از طرف دیگه خرید کالای خارجی در حضور کالای ایرونی شک نداشته باشین به بازار تولید داخل آسیب می رسونه.
فروشگاه اینترنتی: تهدید یا فرصت در عصر اقتصاد علم بنیان؟
پیشرفت تجارت الکترونیک در کشور و سهم دو دهم درصدی از جرایم اینترنتی به وسیله سایتای دارای نماد اعتماد الکترونیک نشون میده که جامعه اطلاعاتی ایران، از این قابلیتا به عنوان ابزاری فرصت آفرین و ارزش گرا در فضای اینترنتی کشور استفاده می کنه.
این که فعالیتای کار و کاسبی اینترنتی در کشور منظم شن و افراد جور واجور بتونن در این میدون مشغول به فعالیت تابلو دار و با مجوز گردند، افزایش آرامش و امنیت تجارت الکترونیک چند میلیارد دلاری کشور رو به ارمغان میاره که به خصوص در عصر پسا برجام و اقتصاد مقاومتی که نگاه برون گرای درون زا به تولید و خدمات داره، مهمه.
اما از اون طرف، وقتی دولت از قدرت انحصاری خود استفاده می کنه واسه ساماندهی و منظم کردن فعالیتای مجازی بخش خصوصی، باید این بخش اقتصادی رو هم چون دیگه فعالان اقتصاد سنتی ایران، وارد بازی کرده و امکانات و امتیازات لازم رو طبق قانون و عرف هم به اونا بدن. ارائه تسهیلات بانکی، وام، سرویس دهی بیمه تامین اجتماعی و ارسال جواز کسب واسه فعالیتای جورواجور تجارت اینترنتی ایران، درخواستی غیر منطقی نیس.
صدها هزار نفر از جامعه ایران حالا از راه کار و کاسبی مجازی امرار معاش دارن و به میلیونا هموطن گرامی به سرویس دهی می پردازن. پشتیبانی از این قشر دلیل می شه تا رونق کار و کاسبی مجازی فرصت آفرین در کشور پیشرفته و ما بتونیم روند اشتغال تولید کننده حرفه ای رو به خصوص واسه نسل جوون در اقتصاد علم بنیان با روند پر شتابی دنبال کنیم.
پس به نظر می رسه نتیجه کارای کارآفرینی دیجیتالی و تجارت اینترنتی واسه کشور، نه فقط تهدیدی واسه فضای کار و کاسبی سنتی نیس بلکه تجهیز کار و کاسبیای سنتی کشور به وسایل فناوری اطلاعات می تونه توان افزایی خوبی رو واسه فعالان اقتصاد سنتی در عصر مدرن به همراه آورد.
فعالان کارآفرینی اینترنتی در کشور رو باید بیشتر مورد توجه مادی و الهی قرار داد . . .
[ منبع: ایسنا، مهرنیوز، اعتماد الکترونیک، نسیم آنلاین،پلیس فتا ]
